CÁC BỆNH KÝ SINH TRÙNG CỦA LỢN LÂY SANG NGƯỜI
Các giống lợn nhà và lợn rừng có khả năng lây truyền sang người khoảng 25 loại bệnh ngoại ký sinh trúng và nội ký sinh trùng.
I. BỆNH NỘI KÝ SINH TRÚNG
1. Bệnh giun đũa lợn
Bệnh giun đũa lợn do Ascaris suum với nhiều đặc tỉnh về hình thái, hoá học và kháng nguyên tương tự với giun đũa của người Ascaris lumbricoides và chúng cũng có chu kỳ phát triển kiểu đường ruột – phối – khi quân – ruột như nhau.
Vì vậy bệnh giun đũa lợn có thể truyền qua người, nhưng hiếm thấy, tuy nhiên bệnh giun đũa lợn do au trùng trên người (không phải do giun trưởng thành) thì khá nhiều, gây nên các phản ứng tăng dị ứng và hội chứng Loeffler.
Những người có thể tạng suy nhược (thiếu dinh dưỡng, suy giảm miễn dịch) để mắc bệnh giun đứa lợn do nuốt phải đất hay ăn thực vật nhiễm trứng giun đùa lợn chứa ấu trùng. Bệnh có ở khắp nơi trên thế giới, nhưng thường là ở những nước nhiệt đới.
Chu kỳ phát triển của giun đũa lợn trên người cũng giống như trên lợn. Trứng giun đũa lợn có mặt trên đất, thực vật, trong những điều kiện thuận lợi, phát triển cho đến lúc tạo thành ấu trùng 12 có sức gây nhiễm. Khi được nuốt vào cơ thể người ấu trùng 12 được phóng thích trong đường ruột, thực hiện một cuộc đi hành đến phối, đi lên khi quân đến thực quản và được nuốt lại vào ruột lần thứ hai dưới dạng âu trùng L4 (cuộc di hành từ ruột qua phối khí quản -ruột).
Nhưng những giun đũa có nguồn gốc lơn đó được tạo thành trong ruột người không hoàn toàn chín muồi và các trứng sinh ra từ các giun đũa cải không có sức sống, trừ trường hợp có sự tiếp thu không bình thường của cá thể (người)
2. Bệnh giun xoắn
a. Bệnh giun xoán Angiostrongylus cantonensis của lợn có thể lây sang người và thường thấy ở vùng nhiệt đới châu Á và châu Đại Dương.
Người mắc bệnh giun xoản này của lợn là do an thịt lợn chứa ấu trùng của giun xoân ở giai đoạn 3 (tức 13). Khi vào cơ thể người, ấu trùng này tiến triển đến giai đoạn 15 nhưng không trở thành được giun xoân trưởng thành. Chúng di hành và khu trú tại các cơ quan thần kinh trung ương và gây ra chứng viêm màng não nào ưa eosin.
b. Bệnh giun xoắn phế quân của lợn do Metastro-ngylus elongatus lây sang người đã được thông báo ở nhiều nơi trên thế giới.
Các ấu trùng L3 của loài giun xoắn này có thể bài xuất ra ngoài từ đường hô hấp lợn và gây nhiễm cho giun đất, là những ký chủ bắt buộc. Giun đất bị nhiễm ấu trùng giun xoắn lợn này có thể làm cho thực vật ô nhiễm các ấu trùng này.
Người nhiễm bệnh do ăn thực vật chưa nấu chín chứa giun đất hay mãnh giun đất. Các ấu trùng giun xoắn 13 sau khi vào cơ thể người phát triển đến giai đoạn 14 và 15 và đi hành và gây ra chứng giân phố quản kết hợp với u hạt phối và sự có mặt của các nang hạch huyết (Xem thêm ở phần “Các bệnh ký sinh trùng của thân giáp lây sang người”).
c. Bệnh giun xoắn dạ dày – ruột do Strongyloides ransomi ở lợn đã được quan sát thấy ở nhiều nơi trên thế giới.
Trên lợn (và một số loài gia súc khác) bệnh tiến triển dưới dạng viêm dạ dày ruột kèm theo ỉa chảy hay dưới dạng thiếu máu mạn tỉnh nhưng ở lợn trường thánh cũng có khi có biểu hiện cận lâm sàng: bệnh ở thể tiềm ẩn, không có biểu hiện lâm sàng. Chính các con lợn nhiễm bệnh này là kho dự trữ ký sinh trùng có khả năng lây truyền cho người
Người nhiễm bệnh giun xoản dạ dày – ruột của lợn do tiếp xúc với bún chứa ấu trùng L3 của loài giun xoắn đó, hiếm thấy hơn là khi người ăn thực vật bị lây nhiễm ấu trùng 13 đó mà không nău chin.
Ở người, bệnh giun xoắn này biểu hiện viêm ruột, bao gồm triệu chứng nhẹ hay dữ dội, tiêu chảy, có thể kèm theo biến chứng của một hội chứng manh tráng. Bệnh xảy ra không kèm theo cơn sốt nhưng thương hay mác lại và không khỏi khi được điều trị bằng một loại thuốc không đặc hiệu.
d. Bệnh giun xoắn dạ dày của lợn gây ra bởi loài giun xoản Gnathostoma hispidum thấy ở khắp nơi trên thế giới. Loài giun xoắn này sống trong dạ dày lợn, bài xuất trứng qua phân. Khi rơi vào môi trường nước, trừng nở ra ấu trùng L1 và xâm nhập vào một loài giáp xác nhỏ sống trong quần thể sinh vật nổi trên mặt nước là Cyclops và biến đổi thành ấu trùng 12.
Loài giun xoắn Gnathostoma hispidum này khác với loài giun xoản Gnathostoma spinigerum ký sinh ở chú mèo ở chỗ vỏ trứng có một đấu dày hơn và chỉ kỳ sinh trên loài giáp xác Cyclops lấu trùng 12) mà không phải ký sinh tiếp trong một loài cá “đấu rắn có một trong sinh vật nổi là Ophiocephalus spp. hay Glossogobius spp để chuyển tiếp thành ấu trùng giai đoạn ba là 13 mới có sức gây nhiễm cho người
Người nhiễm bệnh giun xoắn lớn nói trên một cách giản tiếp do ân phải Cyclops chứa ấu trùng 12 như đã thay ở Trung Quốc Âu trang này ủi hành trên người và khu trú dưới da hay trong phủ tạng. Nói chung, bệnh hiểm thấy ở người
3. Bệnh giun đầu gai
Giun đầu gai Macracanthorhynchus hirudinaceus gây bệnh cho lợn là một loài giun đầu gai lớn, sống ở đương ruột và thải trừng ra môi trường bên ngoài và có khả năng lây truyền sang người.
Bệnh giun đầu gai này có mặt ở khắp nơi trên thế giới, nhưng được phát hiện nhiều nhất ở Madagátca, Thái Lan, Braxin, Philippin, Tiệp Khắc cũ, Liên Xô củ, cả ở Pháp và Trung Quốc nữa.
Quá trình lây truyền giun đầu gai Macracantho-rhynchus hirudinaceus từ lợn qua người như sau: trứng chứa ấu trùng của giun đầu gai sau khi ra môi trường bên ngoài chuyển thành các bao lông phôi (embryophore) có đời sống nhiều năm trong môi trường bên ngoài và gây nhiễm cho bọ da hay các côn trùng cảnh cứng. Trên cơ thể các loài sâu bọ đó hình thành nên “thiếu trúng” (“juvénile”) có sức gây nhiễm.
